Mieszkania zakładowe w legislacyjnym potrzasku

Rząd chce zwiększyć do 50 proc. dotację dla gmin na wykup byłych mieszkań zakładowych. – Z sygnałów napływających od miast wynika, że samorządy i właściciele tych lokali chcą podpisywać umowy. Rozmowy w tej sprawie prowadzą m.in. Katowice – informuje wiceminister infrastruktury i budownictwa Jerzy Szmit.

Sytuację najemców byłych mieszkań zakładowych regulują dwa akty prawne. Na podstawie ustawy z 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa, najemcy mieszkań zakładowych uzyskali pierwszeństwo w nabyciu zajmowanych lokali na preferencyjnych warunkach.

- Ustawa ta nie dotyczyła jednak wypadków, gdy zbywca w chwili wejścia w życie ustawy nie miał statusu przedsiębiorstwa państwowego, względnie statusu spółki w odniesieniu do której Skarb Państwa jest podmiotem dominującym – przypomina posłanka Małgorzata Wassermann (PiS) w interpelacji do ministra infrastruktury i budownictwa.

Szukasz terenów inwestycyjnych? Zobacz oferty na PropertyStock.pl

Z kolei zgodnie z art. 5 ustawy o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania własności nieruchomości, na pisemny wniosek najemcy tzw. byłego mieszkania zakładowego, spółka handlowa w odniesieniu do której Skarb Państwa nie jest podmiotem dominującym, ale miał ten status kiedykolwiek w okresie od 7 lutego 2001 roku do 19 września 2005 roku, ma obowiązek sprzedać to mieszkanie temu najemcy na preferencyjnych warunkach.

Niesprawiedliwy podział najemców

Problematyka dotycząca najemców tzw. mieszkań zakładowych nie została więc rozwiązana kompleksowo. Tylko część lokatorów uzyskała prawo do nabycia mieszkań na preferencyjnych warunkach. - Osoby, które nie uzyskały tych uprawnień są zwykle w podeszłym wieku, gorszym stanie zdrowia. Nierzadko borykają się z polityką obecnych właścicieli, polegającą na rażącej podwyżce czynszu, zmierzającą do zmuszenia najemców tych lokali do ich opuszczenia – podkreśla Małgorzata Wassermann.

W odpowiedzi na interpelację podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Jerzy Szmit przypomniał, że od wielu lat podejmowane są działania zarówno przez organy administracji rządowej, jak i parlamentarzystów, przy współudziale stowarzyszeń zrzeszających najemców byłych mieszkań zakładowych, w celu uregulowania sytuacji najemców, którzy zajmują lokale zbyte przed dniem 7 lutego 2001 r.

Liczne inicjatywy legislacyjne przedkładane od 2006 r., zmierzające do przyznania tej grupie najemców uprawnień do preferencyjnego nabywania zajmowanych lokali na własność, nie przyniosły jednak rezultatów.

Nie można odebrać własności mieszkań

- W obecnym stanie prawnym nie jest możliwe ustawowe, władcze anulowanie wszystkich transakcji zbycia mieszkań zakładowych, ani odebranie własności tych mieszkań ich aktualnym właścicielom – przyznaje wiceminister Jerzy Szmit.

Dodaje jednocześnie, że najem jest uprawnieniem znacznie słabszym niż prawo własności, a zatem nie istnieje możliwość władczego przekazania prawa własności mieszkań ich najemcom, tym bardziej, że często najemcami są już obecnie następcy prawni pracowników zakładów państwowych.

Co prawda w 2015 r. uchwalono ustawę, w której przewidziano wsparcie ze środków Funduszu Dopłat w wysokości 30 proc. kosztów inwestycji, polegającej na zakupie lokali zakładowych do zasobów komunalnych. - Jednak zainteresowanie gmin było słabsze od oczekiwanego, dlatego resort infrastruktury i budownictwa podjął prace nad zwiększeniem tego dofinansowania dla samorządów do 50 proc. – tłumaczy wiceminister.

Zaznacza, że w świetle konstytucyjnej zasady ochrony własności nie ma możliwości wprowadzenia w tej ustawie nakazu sprzedaży mieszkań przez ich obecnego właściciela na rzecz gminy. - Jednak z sygnałów napływających od miast, na terenie których występuje największa liczba tych lokali, wynika że zarówno władze samorządu, jak i właściciele byłych mieszkań zakładowych wyrażają wolę zawarcia umów. Rozmowy w tej sprawie prowadzi miasto Katowice – informuje wiceminister Jerzy Szmit.

Projekt przewidujący zwiększenie bezzwrotnego finansowego wsparcia, udzielanego z Funduszu Dopłat gminom i związkom międzygminnym, został skierowany do konsultacji publicznych.